Halloween święto, które w wielu krajach obchodzone będzie już jutro, w wieczór 31 października. Do Polski dotarło w latach 90-tych i – mimo wielu kontrowersji niemal od razu zyskało wielką popularność. Zwykło się uważać, że to święto „amerykańskie”. Tam jest bowiem najbardziej popularne. Jednak istnieją teorie mówiące, że tak naprawdę narodziło się w… Irlandii, na na dodatek jakieś 2000 lat temu!
Halloween święto Zielonej Wyspy
Według jednej z teorii (niektórzy uważają, że pierwowzorem może być rzymskie święto na cześć bóstwa owoców i nasion Pomony) Halloween wywodzi się z celtyckiego święta obchodzonego na powitanie zimy. Za kolebkę święta uznają wzgórze Ward niedaleko Athboy w hrabstwie Meath. Nosiło ono wóczas nazwę Samhain („koniec lata”). Obchody z końca jesieni i początku zimy znane były jednak również w innych częściach Europy północnej, np.na terenach walijskich jako Nos Galan Gaeaf („wieczór zimowy”), anglosaskich jako Blodmonath („krwawy miesiąc”), nordyckich jako „zimowe noce”. Obecnie „panująca” nazwa Halloween najprawdopodobniej pochodzi od skrócenia All Hallows’ E’en („All Hallows’ Eve” – wigilia Wszystkich Świętych).
Halloween amerykańskie
Skąd zatem Ameryka? Ano, to proste. W Irlandii pod dziś dzień żywe są tradycje i święta zarówno katolickie, jak i pierwotne, zwane pogańskimi. Irlandczycy, masowo migrujący do USA w latach 40. XIX wieku po prostu zabrali ze sobą i swoje zwyczaje. Pierwsza w Stanach Zjednoczonych parada z okazji Halloween odbyła się 31 października 1920 roku. Jej uczestnikami byli mieszkańcy miejscowości Anoka w stanie Minnesota przebrani w pstrokate stroje wyobrażające popularne postaci. W roku 1937 Anokę ogłoszono światową stolicą Halloween.
Płonie ognisko w Halloween
Celtyccy kapłani – Druidzi – wierzyli, że w tym dniua (Samhain) zacierała się granica między zaświatami a światem ludzi żyjących, zaś duchom, zarówno złym, jak i dobrym, łatwiej było się przedostać do świata żywych. Wierzono, że bóg śmierci Samhain sprowadzał wtedy na ziemię dusze osób zmarłych w minionym roku, aby odpokutowały swoje występki. Ważnym elementem obchodów Samhain było palenie ognisk, które miały przyciągnąć duchy dobre a odegnać duchy złe. Paleniska te były również wyrazem czci i wsparcia dla boga słońca i światła Luga, nad którym w tym czasie Samhain zaczynał zdobywać przewagę. Próbowano przebłagać Samhaina składając mu ofiary – także z ludzi. [za: Wikipedia]
Zgodnie z powyższym panuje teoria, iż to właśnie z potrzeby odstraszania złych duchów wywodzi się zwyczaj przebierania się w ten dzień w straszne stroje i równie straszne maski.
Halloweenowe zwyczaje
Chyba najbardziej znanym na całym świecie symbolem jest wydrążona i podświetlona od środka dynia z wyszczerbionymi zębami (Jack-o’-lantern). Inne, ikoniczne motywy Halloween to duchy, wampiry, czarownice, demony, zombie, trupie czaszki, nietoperze i czarne koty.
Chyba najbardziej znanym na całym świecie zwyczajem jest Cukierek albo psikus (ang. trick or treat). Dzieci (chociaż w ten wieczór jak dzieci nierzadko zachowują się i dorośli) chodzą z workami, torbami na cukierki po okolicy i stukają od domu do domu. Gdy ktoś z mieszkańców nie chce dać cukierka otrzymuje od dzieci w zamian psikusa.
Mniej znane, choć może i u nas się rozpowszechnią, to Scary farm – zwyczaj odwiedzania przez młodzież i dzieci tzw. strasznych farm, gdzie budowane są specjalne scenerie rodem z filmów grozy, różne rodzaje wróżbiarstwa, np. Apple bobbing – zabawa, podczas której należy bez użycia rąk ugryźć jedno z jabłek pływających w miednicy z wodą, przeskakiwanie przez świeczki rozstawione w kole na ziemi czy wrzucanie orzecha do ogniska (jeżeli orzech pęknie z trzaskiem, oznacza to odwzajemnioną miłość).
Halloween święto Szatana?
Nic, co pogańskie, nie może być dobre? Nie da się ukryć, że Halloween to święto bardzo kontrowersyjne, które spotyka się z bardzo nieraz ostrą krytyką. Subtelniejsi przeciwnicy święta narzekają, że ślepo kopiujemy obce nam kulturowo święta, kiedy mamy własne – Święto Zmarłych czy nawet równie pogańskie Dziady.
Z największą krytyką – dosadną! – występują jednak kościoły. I to bez względu na religię – rzymskokatolicki, prawosławny, episkopalny i luterański, protestanckie czy Świadkowie Jehowy. Po pierwsze, Halloween to dla nich święto pogańskie, a zatem godne napiętnowania. Po drugie, narusza godność obchodów dnia Wszystkich Świętych (to samo, co Zmarłych, tyle że w kontekście religijnym). Najbardziej zagorzali i nieprzejednani bojownicy utożsamiają Halloween z kultem Szatana.
Cóż, moim zdaniem, to tak jak w starym dowcipie: niektórym i tak wszystko kojarzy się z jednym… A Wy, obchodzicie hucznie Halloween?
aka
Zobacz również: Halloween święto na ModaiJa (moda, uroda, stylizacje…)
foto: freestocks.org from Pexels