Co to jest zrównoważona moda?
Zrównoważona moda to zwrot w kierunku kupowania i noszenia odzieży, która ma niewielki wpływ na środowisko. To taka najprostsza definicja w jednym zdaniu. Wielu projektantów i marek (zwłaszcza firm nastawionych na tzw. szybką modę, fast fashion) ma opinię nieodpowiedzialnych, niezrównoważonych, marnotrawiących dobra naturalne i bazujących na niesprawiedliwości społecznej. Niestety, sami sobie latami zapracowali na taką reputację, bazując na procesach szkodliwych dla środowiska, pozyskując z sposób nieetyczny tkaniny i materiały pochodzenia zwierzęcego, stosując niesprawiedliwe praktyki pracy i handlu. Tak, jakby zapomnieli, że wszystkie ubrania mają wpływ na środowisko. Zarówno ich wytworzenie (pozyskanie materiałów), jak i noszenie (regularne pranie). Na szczęście istnieje wiele sposobów na to, by ograniczyć wpływ modowej konsumpcji na środowisko.
Dlaczego branża modowa jest niezrównoważona?
Przemysł modowy jako taki jest gigantycznym marnotrawcą. Według magazynu Forbes, przemysł odzieżowy i tekstylny jest drugą – po ropie naftowej – co do wielkości branżą najbardziej zanieczyszczającą środowisko. Skąd się biorą te wszystkie zanieczyszczenia? Po pierwsze, do uprawy bawełny, najpopularniejszej tkaniny, używa się ton pestycydów. W USA 25 procent pestycydów jest używanych właśnie do uprawy bawełny, a chemikalia w nich zawarte mogą zanieczyszczać glebę i wodę.
Moda zużywa też o wiele więcej wody, niż Ci się wydaje. Według Edge, każdego roku chiński przemysł modowy odprowadza ponad 2,5 miliarda ton ścieków! Nie wspominając o tym, że potrzeba 20.000 litrów wody, aby wyhodować ilość bawełny potrzebną na jeden T-shirt i jedną parę dżinsów. Plusem jest to, że odzież z bawełny (i innych naturalnych tkanin, takich jak len, bambus czy lyocell) może być kompostowana, lub recyklingowa, gdy nie nadaje się już do noszenia.
Kiedy do produkcji odzieży używane są nienaturalne tkaniny, wpływ na środowisko może być jeszcze większy. Wszystkie tkaniny syntetyczne, od poliestru po nylon, sztuczny jedwab i spandex, są zasadniczo formami plastiku wykonanymi z paliw kopalnych, w tym węgla i ropy naftowej. Ponadto, gdy ubrania wykonane z tych tkanin nie nadają się już do noszenia, trafiają na wysypisko lub są poddawane recyklingowi w celu uzyskania nowych materiałów, takich jak izolacja.
Co więcej, większość tej tkaniny w rzeczywistości nigdy nie trafia do finalnej części garderoby. Większość dużych firm modowych – od marek fast fashion po światowych projektantów i domy mody – projektuje wzory, które nie wykorzystują całych prostokątów tkaniny, pozostawiając mnóstwo skrawków i ścinków, które natychmiast lądują na wysypisku. Niektóre firmy idą jeszcze dalej, spalając nową, dobrą odzież, której po prostu nie były w stanie sprzedać! Dla przykładu, światowej klasy marka Burberry trafiła w 2017 roku na pierwsze strony gazet z powodu skandalu związanego ze spaleniem zupełnie nowej odzieży wartej 36,5 miliona dolarów! Według NY Post marka zrobiła to, aby uniknąć pojawienia się na rynku odzieży po obniżonych cenach.
Jak zrównoważona moda pomaga środowisku?
Kiedy marki modowe podejmują nawet najmniejsze kroki w kierunku etycznego tworzenia odzieży, z materiałów przyjaznych dla środowiska, bez wysyłania ubrań lub skrawków tkanin na wysypisko lub ich spalania, zmniejszają swój degradujący wpływ na Ziemię. Przy tak wielu markach fast fashion dominujących w branży, każdy zakup dokonany przez nas w etycznej firmie zwiększa popyt na zrównoważoną, przyjazną dla środowiska modę. Dodatkowo, ponieważ istnieje już znaczna nadwyżka odzieży, w rzeczywistości nie musimy produkować aż tylu nowych, a to oznacza, że standardy uznawane w tej branży wciąż rosną.
Co to jest Fast Fashion?
Fast Fashion, Szybka moda to zazwyczaj tania odzież, projektowana, wytwarzana i umieszczana w sklepach przez duże firmy niezwykle szybko i po to, aby nadążyć za nowymi trendami. Aby osiągnąć tak szybki zwrot i tak niską cenę, firmy te często lekceważą takie rzeczy, jak przyjazne dla środowiska praktyki biznesowe i zdrowe warunki pracy.
Chociaż ceny w szybkiej modzie są zwykle niskie, koszty dla środowiska i ludzi, którzy je wykonują, są często wysokie. Nie wspominając o tym, że niska cena nie jest wcale tak niska, jak Ci się wydaje. T-shirt za 5 dolarów najprawdopodobniej nie wytrzyma zbyt długo. W oczach wielu konsumentów jest to przedmiot jednorazowego użytku, a to znaczy, że musisz wciąż wracać i wracać do sklepu po nowy.
Które sklepy specjalizują się w Fast Fashion?
Zazwyczaj tzw. sieciówki, sklepy, które mijacie idąc pasażem w galerii handlowej. Popularne sklepy z szybką modą i sklepy internetowe to Forever 21, Nasty Gal, Zara, Gap, Primark, Uniqlo, Topshop czy H&M. Jeżeli chcesz podążać ścieżką eko i mody etycznej, raczej unikaj sklepów, w których ceny wydają się zbyt dobre, aby mogły być prawdziwe, lub w których na półkach co chwila pojawiają się nowe modele.
Zrównoważone marki i projektanci mody
Chociaż fast fashion wciąż ma się dobrze i zgarnia większą część modowego tortu, to pojawia się już coraz więcej projektantów, marek i domów mody, którzy walczą z tym trendem, stosując etyczne, zrównoważone i praktyki modowe typu slow. Ostatnio pojawiło się również sporo małych firm, które wytwarzają odzież z takich materiałów, że nie wytwarzają przy tym żadnych odpadów, jak chociażby Tonlé czy Zero Waste Daniel.
Jest też wielu słynnych, światowych projektantów mody i marek, które przestawiły swoje biznesy na etyczne i zrównoważone praktyki, na przykład Eileen Fisher, Stella McCartney czy Reformation.
Dlaczego zrównoważona moda nie jest tania?
Niestety, cena uczciwych praktyk pracy i inicjatyw w zakresie zrównoważonego rozwoju jest zazwyczaj niż w przypadku firm fast fashion bazujących na materiałach kiepskiej jakości i słabo opłacanych pracownikach. Z drugiej strony, pomyśl o zakupie jak o opłacalnej inwestycji, ponieważ tak wykonany produkt będzie Ci przecież służyć przez wiele lat.
Zrównoważona moda na każdą kieszeń
Najbardziej zrównoważoną i przystępną cenowo opcją jest kupowanie rzeczy z drugiej ręki, najlepiej wykonanych z całkowicie naturalnych materiałów, takich jak bawełna, len czy bambus. Zakupy z drugiej ręki są bardzo ekologiczne, ponieważ kupujesz rzeczy już będące w obiegu, chronisz je przed trafieniem na wysypisko odpadów i nie stwarzasz popytu na nowe produkty. Dlatego bardzo eko są wszelkiego rodzaju second-hand shopy, popularnie zwane lumpeksami, ciucholandami, zarówno te stacjonarne, jak i internetowe (dla przykładu, platforma Vinted). Nie bez znaczenia jest również fakt, że ciuszki z drugiej ręki są po prostu o wiele tańsze.
Fajnym pomysłem jest również zorganizowanie wymiany ubrań. Dla przykładu, taką inicjatywą jest chociażby cykliczne Ciuchowisko w Warszawie i Krakowie, któremu nasz serwis ModaiJa ma przyjemność od lat patronować.
Filmy dokumentalne na temat zrównoważonej mody
Warto zapoznać się z kilkoma wartościowymi filmami dokumentalnymi związanymi ze zrównoważoną modą czy też fast fashion, które otworzą Wam oczy na prawdziwe, nieraz przerażające oblicze branży modowej. Klasyka to obraz The True Cost, który przedstawia poruszające szczegóły wpływu mody na środowisko, szczegóły dotyczące nieetycznych praktyk pracy, aż nazbyt powszechnych w fabrykach mody na całym świecie. Jak mówią występujący w nim eksperci i projektanci mody, ceny ubrań są coraz niższe, za to koszty ludzkie i środowiskowe wciąż rosną.
Polecamy również: Minimalism: A Documentary – o wszechobecnym konsumpcjonizmie, bezustannym dążeniu do kupowania często zupełnie niepotrzebnych rzeczy czy też Nie owijając w bawełnę – o tym, jak ważna jest zmiana podejścia do produkcji bawełny.
Gwiazdy, które postawiły na zrównoważoną modę
Dzięki szerokiej rzeszy gwiazd zrównoważona moda obecna jest już wszędzie, poczynając od mediów społecznościowych, przez ulice, aż po czerwony dywan. Jednym z najlepszych przykładów jest Suzy Amis Cameron, inicjatorka kampanii Red Carpet Green Dress, która pomaga projektantom tworzyć ekologiczne stroje dla celebrytów na wielkie imprezy towarzyskie.
Gwiazdy, które z dumą stawiają na zrównoważoną modę, to między innymi Emma Watson, Laura Harrier, Danielle Macdonald, Alicia Silverstone, Alan Cumming, Miley Cyrus i Anne Hathaway.
Co Ty myślisz o zrównoważonej modzie? Jesteś za czy przeciw? Kupujesz taką odzież, a może dopiero się nad tym zastanawiasz? Podziel się z nami swoją opinią w komentarzach!
Zobacz również: Zrównoważona moda na ModaiJa.
oprac.: aKa, Zdjęcie główne autorstwa Alena Koval z Pexels