Wyroby włókiennicze, oddawane do pralni, zawierają przeciętnie 13-14 g brudu na 1 kg. Brud stanowi najczęściej mieszanina różnorodnych substancji, różniących się składem chemicznym, konsystencją, kształtem oraz wielkością cząsteczek.
Pod względem właściwości usuwania, zabrudzenia możemy podzielić na:
Skład brudu na wyrobach kształtuje się następująco:
Usuwanie tego typu zabrudzeń nie stanowi większego problemu, praktycznie większość zabrudzeń tłustych jest usuwana przez rozpuszczalniki organiczne. Szybkość ich usuwania będzie tym większa, im większa jest różnica stężeń tych zabrudzeń na czyszczonych wyrobach i w rozpuszczalniku.
Zabrudzenia tego typu usuwane są poprzez solubilizację. Proces ten następuje wówczas, gdy do rozpuszczalnika dodamy wodę. Woda jednak nie może być bezpośrednio dodana do rozpuszczalnika, musi być związana micelarnie z rozpuszczalnikiem, co uzyskujemy przy pomocy wspomagaczy lub zapieraczy.
Usuwając zabrudzenia pęczniejące w wodzie, dodatkowo niezbędna jest energia mechaniczna. Energię ta osiągamy poprzez detasz wstępny, obroty bębna, wzajemne tarcie wyrobów i ich opadanie w bębnie. Twarde zabrudzenia pęczniejące w wodzie wymagają wstępnego detaszu na stole detaszerskim, nie są możliwe do usunięcia w samym procesie czyszczenia.
Kąpiel z rozpuszczalnikiem wymywa z powierzchni tkaniny pigmenty i poprzez mechanikę, rozdrabnia je. Brud pigmentowy często osadza się ponownie na tkaninach (redepozycja brudu). Siła wiązania wtórnie osadzonego brudu jest wyższa niż osadzonego pierwotnie w czasie użytkowania, dlatego bardzo ważne jest użycie wspomagacza w kąpieli piorącej. Filtracja w agregacie również sprzyja usunięciu z kąpieli brudu pigmentowego. Im szybciej przebiega wymiana kąpieli przez filtr w procesie czyszczenia chemicznego, tym szybciej brud z kąpieli zostaje odtransportowany i mniej czasu ma na ponowne osadzanie na tkaninach.
Brud ten jest usuwalny łatwo w rozpuszczalnikach organicznych w procesie czyszczenia chemicznego, w procesie prania wodnego natomiast niezbędne jest użycie detergentów – na drodze zmydlania, w wyniku reakcji wolnych kwasów tłuszczowych z alkaliami i tworzenia soli (mydeł) rozpuszczalnych w wodzie
Jego usunięcie polega na cząsteczkowym rozpuszczaniu tych substancji w wodzie, nie sprawia to większych trudności w procesie prania.
W procesie prania usuwanie tych zabrudzeń z tkaniny polega na zdyspergowaniu cząstek brudu za pomocą związków powierzchniowo czynnych, wchodzących w skład środków piorących, przy jednoczesnym działaniu mechanicznym. W procesie czyszczenia chemicznego brud ten na ogół występuje w otoczce substancji tłuszczowej.
Zazwyczaj na wyrobach spotykamy plamy zawierające mieszaninę różnych składowych, które muszą zostać usunięte specjalistycznymi odplamiaczami. Nieumiejętne potraktowanie plamy np. zbyt mocnym odplamiaczem, może spowodować utrwalenie plamy. Warto więc, zanim zaczniemy usuwać plamę domowymi sposobami, zastanowić się czy nie lepiej oddać naszą garderobę w ręce specjalistów.