koncert

Klasyczny Czwartek, koncert dedykowany twórczości Andrzeja Panufnika

W cyklu koncertów Klasyczny czwartek organizowanym przez Oddział Warszawski SPAM  wraz z Mazowieckim Centrum Kultury i Sztuki oraz przy wsparciu finansowym ZAiKS  zaplanowaliśmy wieczór poświęcony muzyce  Andrzeja Panufnika.

W roku setnych urodzin tego wybitnego artysty pragniemy dołączyć do grona  propagatorów jego sztuki.

Sir Andrzej Panufnik (ur. 24 września 1914 w Warszawie, zm. 27 października 1991 w Londynie) – polski kompozytor i dyrygent, który większość życia spędził na emigracji w Wielkiej Brytanii.

Twórczość Panufnika niewątpliwie zasługuje na większe upowszechnienie wśród wykonawców i słuchaczy. Rok poświęcony  kompozytorowi  z pewnością wypełni lukę w naszej znajomości jego muzyki spowodowaną wieloletnią nieobecnością  w polskich salach koncertowych.
W planowanym koncercie będą wykonane kluczowe dzieła mistrza.

Wykonawcy:
Krzysztof STANIENDA (fortepian)
Magdalena SZCZEPANOWSKA (skrzypce)
Piotr HAUSENPLAS (wiolonczela)

Szczepanowska_Magdalena5 czerwca | Klasyczny Czwartek, koncert dedykowany twórczości Andrzeja Panufnika

5 CZERWCA  19.00
Scena Elektoralna
Klasyczny Czwartek

Program

Andrzej Panufnik
Trio fortepianowe op. 1  (1934/1945/1977)
  Poco adagio – Allegro – Poco adagio
        Largo
        Presto
Pentasonata na fortepian  (1984)
Dreamscape (Pejzaż ze snów) – wokaliza na mezzosopran i fortepian  (1976-77)
w transkrypcji na wiolonczelę i fortepian

Opisy utworów:

Pierwszym utworem uznanym przez kompozytora, opatrzonym numerem 1 jest napisane w roku 1934, a więc w wieku lat dziewiętnastu Trio fortepianowe (dedykowane pamięci matki). Zadziwia ono, także dzisiejszych słuchaczy, dojrzałością warsztatu, siłą ekspresji i niezależną, zarówno wobec tradycji muzycznej, jak i panujących w latach trzydziestych stylów komponowania. Podczas gdy cała młoda polska tego czasu pozostawała pod wpływem bądź światowego neoklasycyzmu, bądź rodzimego mistrza Szymanowskiego, w Panufnikowskim Triu neoklasycznej niefrasobliwości można się dopatrzyć jedynie w żartobliwym Scherzandotemacie III części, zaś analogii z twórczością  autora Mitów może w końcowym epizodzie I części (skrzypce w wysokim rejestrze). Większość ówczesnych kompozytorów chwytała się różnych sposobów, by swoją muzykę uczynić komunikatywną.
Panufnik nie stara się przypodobać publiczności, przeciwnie wymaga od słuchacza pewnego wysiłku.
Część I – w tempie Andante niekonwencjonalne allegro sonatowe z pierwszym tematem lirycznym i drugim przekornie dynamicznym, przy czym oba inspirowane są folklorem. Część II – w formie pieśni jakby pochodząca z Kresów tęskna melodia. Część III – to nagłe ożywienie, stylizowany radosny taniec ludowy umiejscowiony w Salonie.
Całe Trio ma charakter salonowy, ale, w przeciwieństwie do efektownych, typowo koncertowych trio innych kompozytorów, jego kameralność jest bardzo intymna.

Pentasonata – utwór napisany w 1984 roku, dedykowany żonie. Ostatnia z trzech solowych kompozycji Panufnika na fortepian solo. Ten, jednoczęściowy w zasadzie, 15-minutowy utwór skupia w sobie wszystkie cechy typowe dla w pełni dojrzałej twórczości kompozytora.
Cyfra 5 odpowiada liczbie odcinków, z jakich składa się utwór, a co najważniejsze, autor użył skali pentatonicznej, czyli złożonej z pięciu całych tonów, a penta po łacinie to pięć, stąd tytuł, którego drugi człon, sonata sygnalizuje związek z klasycznym modelem kompozycji fortepianowej o większych rozmiarach. Jak we wszystkich dziełach Panufnika, także w Pentasonacie wewnętrzna struktura jest sprawą nader ciekawą, ale nie najważniejszą. Świadomy tego kompozytor zadbał, aby konstrukcja nie zdominowała emocji. Kompozytor pisał: „podobnie jak we wszystkich moich pracach, w Pentasonatcie pragnąłem osiągnąć równowagę między sercem  i umysłem”.

Dreamscape (Pejzaż ze snów) – w roku 1977 Panufnik napisał ten utwór dla Mériel Dickinson, znakomitej angielskiej śpiewaczki. Przy fortepianie towarzyszył jej brat Piotr  Dickinson. Bogaty, ciepły głos Mériel, kompozytor wykorzystał jako główny instrument muzyczny, bez słów. Sam autor  pisze: „w tej wokalizie, starałem się wyrazić <<język duszy>>, tajemnice snów”.
Chociaż muzyka jest dokładnie zanotowana, śpiewaczka może swobodnie i spontanicznie wybrać podczas wykonywania samogłoski i decydować o kształcie frazowania. W tym niewielkim, 12 minutowym utworze znajdujemy najbardziej charakterystyczne cechy stylu Panufnika. Muzyka krystalicznie przejrzysta wyłania się tu z ciszy i w nią pod koniec zapada.
Transkrypcja Dreamscape na wiolonczelę wykonana przez Piotra Hausenplasa to zabieg niezwykle udany. Ciepły i szlachetny dźwięk jego instrumentu, doskonała intonacja i zrozumienie intencji kompozytora sprawiły, że utwór ten zyskał nowe życie, przestał być tylko „własnością” mezzosopranistek i może z równym powodzeniem pojawiać się w repertuarze koncertowym wiolonczelistów.

Bilety: 12 zł, dostępne w siedzibie MCKiS (pn.-pt. w godz. 11.00-19.00).
Informacje: 22 586 42 59, 783 708 380

Koordynator: Dorota Chotyńska, tel. 22 58 64 226, e-mail: d.chotynska@mckis.waw.pl
Organizator: Stowarzyszenie Polskich Artystów Muzyków; Stowarzyszenie Polskich Artystów Muzyków Oddział Warszawski,
Współorganizator: Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki
Współfinansowanie: Związek Artystów Wykonawców STOART, ZAiKS

Scroll to Top
Scroll to Top