Wiedeńska kawiarnia: dla zwiedzających Wiedeń stanowi miejscową atrakcję, dla pobliskich mieszkańców przedłużenie własnego salonu, a dla artystów i literatów jest wręcz instytucją.
„Słowo ’Kaffee’ akcentowane na pierwszą sylabę oznacza napój, ‘Café’ z akcentem na drugiej sylabie to w Wiedniu i w Austrii styl życia” – pisał Hans Weigel w 1978 roku. To stwierdzenie jest bez wątpienia aktualne także dzisiaj: w Wiedniu jest około 800 kawiarni, nie licząc barów kawowych i restauracji z kawiarniami. W tej liczbie mieści się ok. 150 klasycznych lokali, gdzie obsługa nosi jeszcze czarno-białe ubrania, a wystrój jest tak prosty, jak „za dawnych dobrych czasów”: drewniane podłogi, marmurowe stoły, proste fotele i pluszowe kanapy.
Każde środowisko ma w naddunajskiej metropolii „swoją” kawiarnię: urzędnicy ministerstw chodzą do Café Ministerium przy Georg-Coch-Platz, studenci kierunków artystycznych wybierają kawiarnię Prückel przy Stubenring, politycy spotykają się u Landtmanna przy Dr.-Karl-Lueger-Ring. Co robią ludzie w kawiarniach? Filozofują, medytują, obijają się, czytają gazety, plotkują, odbywają randki, grają w bilard albo w szachy, dyskutują z nowymi znajomymi o Bogu i ludziach, i wiele, wiele innych. Oczywiście piją przy tym kawę i jedzą ciastka.
Wiedeń to „zwrócone w stronę Morza Śródziemnego, niegdyś rzymskie miasto” stwierdził w 1960 roku wielki powieściopisarz Heimito von Doderer. Dlatego w wiedeńskich kawiarniach można znaleźć także „tę medytacyjną ciszę i bezcelowy upływ czasu, który zna każdy, kto był kiedyś w orientalnej, tureckiej kawiarni.”
Tradycja i zgiełk
W najpopularniejszych kawiarniach miasta atmosfera ta jest jednak mniej dostrzegalna. Na przykład w Café Central przy Herrengasse i w Griensteidl na Michaelerplatz. Dawna kawiarnia literacka Griensteidl, w 1990 roku ponownie otwarta w nowym budynku przy tym samym placu, leży dokładnie przy głównym wiedeńskim szlaku turystycznym, prowadzącym od Hofburga przez Kohlmarkt i Graben do placu św. Szczepana. Dla zwiedzających jest więc idealnym miejscem, aby dać odpocząć zmęczonym nogom i przy gorącej kawie nabierać nowych sił.
Café Central, której wielka sala kolumnowa została starannie odrestaurowana w 1986 roku, znajduje się 100 m dalej w kierunku Uniwersytetu i Kościoła Wotywnego. Obydwa lokale mogą poszczycić się długą tradycją. Zwłaszcza atmosfera „starego“ Griensteidla jest owiana legendą: przez 50 intensywnych lat, w okresie od 1847 do 1897, kawiarnia mieszcząca się w dawnym Pałacu Dietrichsteinów była najważniejszą „instytucją” kulturalną Wiednia. Próżno byłoby szukać znanego pisarza, aktora, krytyka, architekta czy muzyka epoki fin de siècle, który by tu nie bywał. Najważniejsi twórcy modernizmu wiedeńskiego spotykali się przy jej marmurowych stolikach w prawie pełnym składzie: bywali tu Hermann Bahr, Arthur Schnitzler, Hugo von Hofmannsthal, Karl Kraus, Hugo Wolf, Fritz Kreisler, Arnold Schönberg i wielu innych.
„Zagęszczony układ kręgów energetycznych“ – pisał Edward Timms – „emanujący niezwykłą twórczą energią”. W 1897 roku budynek, w którym znajdował się Griensteidl, został zburzony. Na pół nostalgicznie, na pół ironicznie, skarżył się Karl Kraus w artykule „Die demolierte Literatur” (Zburzona literatura): „Naszą literaturę czeka okres bezdomności, nić poetyckiej produkcji została bestialsko przecięta.” Na szczęście wciąż istniały inne kawiarnie. Stali goście Griensteidla przenieśli się do Café Central.
Dobre zachowanie przy kawiarnianym stoliku
Poeta Peter Altenberg do dzisiaj przesiaduje w Café Central przy Herrengasse (obecnie w postaci figury z pappmaché). Ten zaradny, choć lekko zwariowany artysta, miał tutaj swój adres pocztowy oraz stolik, przy którym zwykle zasiadał m.in. wraz z jednym z najbardziej znaczących architektów modernizmu, Adolfem Loosem, jego żoną Liną, aktorem i eseistą Egonem Friedellem oraz pisarzem Alfredem Polgarem.
Innym punktem spotkań wielkich osobowości przełomu wieków (wśród nich m.in. Gustav Klimt, Egon Schiele, Oskar Kokoschka, Joseph Roth, Karl Kraus, Georg Trakl, Elias Canetti, Hermann Broch, Robert Musil, Leo Perutz, Alban Berg, Franz Lehár, Oscar Strauß i Otto Wagner) była otwarta w 1899 roku kawiarnia Café Museum, położona w pobliżu Naschmarktu i budynku Secesji. Pierwotny, bardzo prosty i konkretny wystrój, którego skromność podkreślały dominujące w wyposażeniu gięte meble, zaprojektowany przez późniejszego stałego gościa lokalu – Adolfa Loosa, stanowił rażący kontrast w stosunku do panującego wokół historycznego przepychu i przyniósł kawiarni przydomek „Café Nihilizm”. W 1931 roku wystrój wnętrza został zastąpiony nowym, autorstwa Josefa Zotti, jednego z najlepszych, choć obecnie prawie zapomnianego ucznia Josefa Hoffmanna. Od tego czasu kawiarnia była wielokrotnie zamykana i zmieniał się jej wygląd. W 2010 roku została odrestaurowana ponownie w stylu Zottiego i teraz emanuje nowym – starym blaskiem.
Gabriela Hamböck
[nggallery id=3427]
[heading style=”2″]Gdzie kawa smakuje najlepiej[/heading]
Central
Dawna tradycja w nowej odsłonie. Muzyka fortepianowa codziennie od 17 do 22.
Herrengasse 14, 1010 Wien, Tel. +43-1-533 37 63–26, www.palaisevents.at
Od poniedziałku do soboty 7.30-22.00, niedziele i święta 10.00-22.00
Drechsler
Wiedeńska kawiarnia w nowoczesnym stylu.
Linke Wienzeile 22, 1060 Wien, +43-1-581 20 44, www.cafedrechsler.at
Od poniedziałku do czwartku 7.30-2.00, piątek, sobota 3.00-2.00, niedziela 3.00-24.00
Hawelka
W dalszym ciągu lokal artystyczny, stylowo skromny. W karcie dań buchty!
Dorotheergasse 6, 1010 Wien, Tel. +43-1-512 82 30, www.hawelka.at
Codziennie od 8.00 do 2.00, w święta od 10.00 do 2.00
Landtmann
Lokal położony w pobliżu Teatru Zamkowego, najchętniej odwiedzany przez polityków i artystów.
Dr.-Karl-Lueger-Ring 4, 1010 Wien, Tel. +43-1-241 00-100, www.cafe-wien.at
Codziennie od 7.30 do 24.00
Prückel
Kawiarnia przy Ringu, wystrój z lat 50.
Stubenring 24, 1010 Wien, Tel. +43-1-512 61 15, www.prueckel.at
Codziennie od 8.30 do 22.00
Sacher
Szczyt elegancji.
Philharmonikerstraße 4, 1010 Wien, Tel. +43-1-514 56-661, www.sacher.com
Codziennie od 8.00 do 24.00
Sperl
Wychwalana i wyróżniana, romantyczna kawiarnia w najpiękniejszym wydaniu.
Gumpendorfer Straße 11, 1060 Wien, Tel. +43-1-586 41 58, www.cafesperl.at
Poniedziałek – sobota 7.00-23.00, niedziele i święta 11.00-20.00, w lipcu i w sierpniu w niedziele i święta zamknięte.