Polska jest najdynamiczniejszym rynkiem sztuki w regionie Europy Środkowej. Całkowita wartość dzieł i obrazów sprzedanych na aukcjach w ciągu ostatnich 20 lat (1991 – 2011) wyniosła 500 mln zł, a tylko w 2012 roku przekroczyła pułap 60 mln zł, co stanowiło 25% wzrost w stosunku do roku 2011. W 2012 roku po raz pierwszy w historii wylicytowano na aukcjach ponad 6000 obiektów.
Inwestycje w sztukę okazały się lepszą lokatą od rynku akcji i obligacji. Średnioroczna stopa zwrotu z inwestycji w dzieła sztuki wyniosła 25,7% (w okresie 1989-2012), znacznie powyżej wskaźnika 8,7%, osiągniętego przez WIG20 czy fundusze rynku pieniężnego i obligacje, które zanotowały stopę zwrotu 7,3%. To wyniki najnowszego raportu na temat polskiego rynku sztuki, przygotowanego przez Instytut Skate’s Art Market Research we współpracy z analitykami Domu Aukcyjnego Abbey House. Raport opiera się na bazie danych magazynu Art&Business, która zawiera ponad 50 tysięcy transakcji, do których doszło na polskim rynku aukcyjnym w okresie 1989-2012.
Instytut Skate’s na bieżąco publikuje raporty poświęcone wybranym rynkom sztuki na świecie. Dane Instytutu stanowią istotne źródło informacji dla międzynarodowych inwestorów na temat wydarzeń z globalnego rynku sztuki oraz firm wchodzących w skład Skate’s Art Stocks Index. Tym razem Skate’s przygotował raport poświęcony Polsce.
Rośnie wartość rynku sztuki młodego pokolenia
Analitycy raportu zwracają uwagę na fakt, że w ostatnich latach znacznie wzrosło zainteresowanie młodymi artystami. Przed 2000 rokiem obrazy Starych Mistrzów stanowiły 90% ilości sprzedanych dzieł, w 2012 roku wartość ta spadła do 25%. Nie mniej jednak cały czas wartość sprzedanych obrazów Starych Mistrzów stanowi 63% ogólnopolskiego rynku w Polsce – czytamy w raporcie.
Rynek aukcyjny w Polsce w 2012 roku
2011 | 2012 | Change | |
Obroty (w milionach PLN) | 48,4 | 60,5 | +25% |
Liczba wylicytowanych obiektów | 5384 | 6500 | +20,7% |
Wylicytowany % oferty | 36,4 | 39,2 | +2,8 pkt. proc. |
Liczba aukcji | 125 | 120 | – 4,2% |
Młode pokolenie artystów (w wieku poniżej 40 lat) bije rekordy popularności w ciągu ostatnich lat. Podczas gdy w 2005 roku udział tych obrazów stanowił 0,5% w całym rynku aukcyjnym, w 2012 roku wzrósł do 43%. Dziś jest to niewątpliwie najbardziej dynamiczny segment polskiego rynku sztuki – dodają autorzy raportu.
Polska goni świat
Pomimo takiej dynamiki rozwoju i rosnącego zainteresowania rynkiem sztuki, Polskę nadal dzieli przepaść od światowych rynków, przede wszystkim pod względem wysokości cen. Najwyższa cena aukcyjna obrazu polskiego artysty na krajowym rynku, osiągnięta w ciągu ostatnich 20 lat, wyniosła nieco ponad 2 mln zł („Rozbitek” Henryka Siemiradzkiego), czyli jest dziesiątki razy niższa niż światowe rekordy.
Liczba obiektów wylicytowanych na aukcjach w Polsce w latach 2007-2012
„W 2012 roku w Polsce zorganizowano ponad 100 aukcji, a na rynku działało 12 podmiotów. Liczba ta jest stabilna od 1990 roku i nie spodziewamy się w najbliższych latach zmian, jeśli na rynku nie pojawią się nowi gracze lub nowe galerie. Dziś – otwierając galerię Abbey House w warszawskim domu handlowym VITKAC, podejmujemy inicjatywę budowy sieci galerii sztuki we współpracy z hotelami należącymi do Wiesława Likusa’’ – podkreśla Jakub Kokoszka, prezes Domu Aukcyjnego Abbey House.
Rynek skupiony wokół Warszawy
Ciekawostką jest fakt, iż polski rynek sztuki jest bardzo scentralizowany i skupiony wokół stolicy. W 2012 roku 94% sprzedaży obrazów i dzieł sztuki odbyła się w Warszawie (w 2000 roku było to 90%. Lodź należy do najbardziej obiecujących rynków, obok Krakowa i Katowic – uważają autorzy raportu.
Jednym z najbardziej widocznych zjawisk na polskim rynku sztuki jest jasny podział pomiędzy twórców, których dzieła sprzedawane są jedynie na polskich aukcjach oraz artystów polskich o międzynarodowym zasięgu i sławie, których dzieła są dostępne jedynie za granicą w domach aukcyjnych Sotheby’s czy Chriestie’s. 80% ich dzieł sprzedawanych jest w Nowym Jorku, a najwyższą cenę 8,5 mln USD, osiągnięto podczas aukcji w 2011 roku za obraz Tamary Łempickiej – wyliczają analitycy Skate’s Art Market Research.
